Ciidamada ammaanka Puntland ayaa qabtay hub ay ku jiraan diyaaradaha aan duuliyaha lahayn ee loo adeegsado is-miidaaminta, kuwaas oo aan horay loogu arkin gudaha dalka.
Ciidamada ammaanka ayaa sidoo kale xiray toddobo qof oo la rumeysan yahay inay xiriir la leeyihiin al-Shabab ama Daacish, kaddib howgallo lagu baaray kolonyo gaadiid ah oo ku safrayey inta u dhaxeysa Garoowe iyo Gaalkacyo.
Sida laga soo xigtay warbaahinta maxalliga ah oo soo xiganeysa ilo-wareedyo ka tirsan ciidamada ammaanka, Puntland waxay gacanta ku dhigtay shan diyaaradood oo aan duuliye lahayn, kuwaas oo beddeli kara xeeladaha kooxaha ka dagaallama gobolka, sida al-Shabab ama Daacish.
Diyaaradaha la qabtay oo badanaa laga isticmaalo Yemen iyo goobaha kale ee dagaalka casriga ah ayaa leh awood ay kaga dhuuman karaan raadaarka, waxayna geysan karaan weerarro wax burburin kara, laguna beegsan karo bartilmaameedyada gaarka ah.
“Shakhsiyaadkan waxaa la xiray kaddib markii sirdoonka milatariga ay bixiyeen macluumaad muhiim ah oo ku saabsan falalka ay ku lug leeyihiin,” ayuu yiri sarkaal sare oo ka tirsan ciidanka ammaanka Puntland, kaas oo codsaday inaan la magacaabin. Sarkaalka ayaa xaqiijiyay in diyaaradaha iyo eedeysanayaashuba ay hadda ku jiraan gacanta ciidamada ammaanka Puntland.
Falanqeyn uu sameeyey khabiir ku takhasusay hubka ayaa soo jeedisay in diyaaradaha la qabtay ay yihiin kuwo si farsamo ah loogu sameeyay agabyo ganacsi oo laga heli karo suuqyada caadiga ah. Qaab-dhismeedka khafiifka ah iyo qaybo la qaatay oo suuqyada laga heli karo waxay muujinayaan in diyaaradahaasi si maxalli ah loo habeeyey si ay u qaadi karaan walxo qarxa.
Sida uu sheegay sarkaalka Puntland, waxaa la rumeysan yahay in diyaaradahaasi si qarsoodi ah looga soo geliyay xuduudaha furan ee dekedda mashquulka ah ee Boosaaso, iyagoo laga yaabo in loo waday bartamaha Soomaaliya. Diyaaradaha oo awood u leh in ay basaasaan bartilmaameedyada ka hor inta aysan fulin weerarro qaraxyo ah, waa kuwo cusub oo aan laga isticmaalin goobaha colaadda. Hase yeeshee, noocyada milatariga ee diyaaradahaasi waxaa horey loogu adeegsaday gobollada sida Ukraine iyo Yemen.
Diyaaradahaasi oo sidoo kale loo yaqaan “diyaaradaha is-qarxinta” waa kuwa yar, si gaabis ah u duula, aadna u adag in la ogaado sababo la xiriira heerka sare ee ay hawada kaga duulaan, ayaa saameyn ku yeelan karta xaaladda dhulka ee Soomaaliya.
Falanqeeyayaasha ammaanka ayaa ka digaya in awoodda ay leeyihiin in ay geystaan weerarro khatar ah oo lagu bartilmaameedsado goobaha muhiimka ah ay ka dhigeyso kuwo si gaar ah u soo jiita kooxaha dagaalamayaasha sida Al-Shabaab, kuwaas oo ka faa’iideysan kara inay beegsadaan xarumaha dowladda, kolonyada milatariga, ama xitaa goobaha rayidka ah iyada oo aan wax digniin ah la helin.
Ciidamada ammaanka Puntland ayaa baaraya dhacdadan, taas oo yeelan karta saameyn ballaaran oo ku saabsan amniga gobolka.Qabashada ayaa imaneysa iyadoo laga cabsi qabo in ay jiraan xiriirro sii kordhaya oo u dhexeeya Al-Shabaab iyo fallaagada Xuutiyiinta Yemen, taas oo kor u qaadi karta awoodda kooxda fallaagada Soomaaliyeed.
Sirdoonka Mareykanka ayaa dhawaan sheegay in ay jiraan wadahadallo u dhexeeya Xuutiyiinta—oo horey u bartilmaameedsaday maraakiibta Mareykanka iyo kuwa ganacsiga ee Badda Cas iyo Gacanka Cadmeed—iyo Al-Shabaab si ay u siiyaan hub aad uga horumarsan kan hadda ay haystaan, oo ay ku jiraan diyaaradaha aan duuliyaha lahayn.
Maamulka Puntland ayaa kordhiyay tallaabooyinka amniga ee Garoowe, iyagoo dhowaan sameeyay hawlgallada baaritaanka gaadiidka, iyo saacadaha shaqada ee hay’adaha amniga oo la kordhiyay. Tallaabadan ayaa ka dambeysay markii ay dhowaan soo baxeen warar sheegaya in al-Shabab ay soo galeen deegaanno kamid ah Puntland iyo tobonannaan kamid ah al-Shabab oo lagu dilay howgallo.
